Bağımlılıklar Nedir?
Bağımlılık, bir kişinin belirli bir maddeye (alkol, ilaç, nikotin vb.) veya davranışa (kumarbazlık, internet kullanımı, alışveriş vb.) karşı kontrolsüz bir arzu hissetmesi ve bu durumu sürdürmesi ile karakterize edilen bir ruh sağlığı sorunudur. Bağımlılıklar, bireyin fiziksel ve ruhsal sağlığını olumsuz etkileyebilir, sosyal ilişkilerini zayıflatabilir ve günlük yaşam aktivitelerini kısıtlayabilir.
Belirtiler:
- Kontrol Kaybı: Birey, tükettiği madde veya gerçekleştirdiği davranış üzerinde kontrol sağlamakta zorlanabilir.
- Tolerans Gelişimi: Daha önceki miktarlara göre aynı etkiyi elde etmek için daha fazla madde tüketme veya davranışı daha sık gerçekleştirme gereksinimi hissedilebilir.
- Yoksunluk Belirtileri: Madde veya davranışa ara verildiğinde ortaya çıkan fiziksel veya psikolojik belirtilerdir. Örneğin, anksiyete, depresyon, titreme, terleme gibi belirtiler görülebilir.
- Sosyal ve İşlevsel Sorunlar: Birey, bağımlılığı nedeniyle iş, okul veya sosyal ilişkilerde sorunlar yaşayabilir. Madde veya davranış, öncelikli hale gelir ve diğer önemli sorumluluklar ihmal edilir.
Nedenleri: Bağımlılıklar, genetik, çevresel, psikolojik ve sosyal faktörlerin bir kombinasyonu ile ortaya çıkabilir. Stres, travma, zihinsel sağlık sorunları ve aile öyküsü, bağımlılık riskini artırabilir.
Tedavi ve Destek: Bağımlılığın tedavisi, bireyin ihtiyaçlarına göre değişiklik gösterebilir ve genellikle multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Psikoterapi, bireysel ve grup terapileri, destek grupları ve ilaç tedavisi gibi yöntemler kullanılır. Tedavi sürecinde, bireyin sağlıklı başa çıkma mekanizmaları geliştirmesi ve destek sistemlerini güçlendirmesi önemli bir rol oynar.
Bağımlılıklar, zorlu bir süreçtir, ancak uygun tedavi ve destek ile bireyler sağlıklı bir yaşam sürmeye başlayabilir.
Uzman Dr. Begüm Demirci Şipka, Çocuk ve Genç Psikiyatristi/Psikoterapist. Hemen randevu alın.